گمنامی پر آوازه

وریا می‌نویسد، وحید خوانده می‌شود. آقای جوان، خاطرات جوانی ما را ورق می‌زنید؟ میرحسین می‌نویسند، احمدی‌نژاد خوانده می‌شود؟ نامِ بازی، اسم فامیل هست اما جرات ندارید نام ببرید؟ شاید بهتر باشد که نامش را فامیل بازی بگذارید، به احترام سیاستِ برنامه، شما گاو و ما گوساله. اما جنابِ رامبد، خوب گوش کنید این سیستم شما را هم، روزی، کنار خواهد زد، سنگ قبری روی شما خواهد زد. با این فرق که وریا کنار مردم‌ایران ماند و سنگ مردم ایران را به سینه زد اما شما تنها عبارتِ مردم ایران را لب زدید و به سنگ‌هایی که این مردم، به شکم بسته بودند، لبخند زدید. اگر چه هنوز برای برگشتن دیر نیست، ما مردمی فراموشکاریم، هم چنان که از اکبر هاشمی چسبیده به صندلی قدرت و علی دایی هرگز نچسبیده به نیمکت، برای خود قهرمانِ مردمی ساختیم، تنها بابت یک قدم برداشتن و برگشتن به سوی مردم.
#وریا_غفوری
 

مذهبِ حرام

در مذهب ما خوردن خون، حرام هست اما خوردنِ خون جگر نه. سرخ کردنِ لب، حرام هست اما سرخ کردن چشم، نه. خراب کردن مسجد حرام هست اما خراب کردن خانه‌ی مردم نه. صدای زن حرام هست اما صدای نکره و نعره‌زن، نه. نگاه کردن به گردن نامحرم حرام هست اما تماشای طناب دارِ دور گردن، نه. به شراب نشستن و گرفتن آب انگور حرام هست اما به گِل نشستن و گرفتن آب هامون، نه. نزدیکی به درخت سیب و کشف جاذبه حرام هست اما باغات سیبِ ارومیه و کشفِ دستی که نمک دارد، نه. بیرون گذاشتن موی سر، حرام هست اما کلاه گذاشتن، بر سر، نه. جان گفتن حرام هست اما جان گرفتن نه. دست زدن به قرآن، بدون وضو، حرام هست اما دست را زدن و دست بردن در قرآن، با وضو، نه. عریانیِ تن حرام هست اما پابرهنگی هزاران تن، نه. زیردستان را رقص و قصر حرام هست اما آلتِ دست و تهی‌دست بودن نه. هر آن چه هست بودن حرام هست اما نقاب، نفاق، حجاب نه. دست و روبوسی زنان و مردان حرام هست اما دست‌بوسی سلطانِ صاحبقران، صاحبِ قرآن، نه. طلا برای مردان حرام هست اما برای شاهِ خراسان نه. لا اکراه فی الدین حرام هست اما حرمسرای ناصرالدین، نه. عروسی در شب قدر حرام هست اما با علی بر فرقِ علی زدن، علی را با علی، بی فرق کردن، جمعیتِ امام علی را متفرق کردن، نه.
با تلسکوپ، چهارده میلیارد سال قبل را جلوی چشمان خویش می‌بینیم و با دینِ خود، تنها چهارده قرنِ قبل را، پس چگونه علم را عامل پیشرفت و دین را عامل عقب‌ماندگی می‌دانیم؟ در مذهب ما، دانش حرام هست اما از چین نه.
به راستی این مذهبِ حرام هست یا این مذهب، حرام هست؟
 

حجِ حلاج

از حمله به کوی دانشگاه، بیست و سه سال گذشته است، تو گویی ما را پیامبری بوده است که رسالتش ختم دهان‌ها، چشم‌ها، گوش‌ها، آفرینش لال‌ها، دلال‌ها، لوس‌ها، چابلوس‌ها بوده باشد. از خواندن روزنامه‌ی سلام رسیده‌ایم به هر روز خواندن سلام فرمانده. از رییس جمهورِ عمامه سیاه که پشت دانشجویان را خالی می‌کرد رسیده‌ایم به رییس‌جمهورِ عمامه سیاه که پشت زنان، کارگران، پرستاران، معلمان، کشاورزان، رانندگان، بازنشستگان را تا هفت پشت، داغ می‌زند. می‌بینی تاج‌زاده را به زندان می‌برند تا آقازاده، در فضای بازِ سیاسی، در فضای گشاد و شاد سیاسی در داخل، تاجگذاری کنند و شاهزاده در خارج. اپوزیسیون و پوزیسیون، وسط گرمای تابستان، لذت می‌برند از آب خنک، خوردنِ یک انسان. این همان تابستانی‌ست که روح الامینیِ دستگیر شده در هجده تیر هشتاد و هشت، در کهریزک جان می‌دهد و روح‌اللهی دستگیر شده در سرزمین عتبات عالیات، در ده تیر نود و نه، حکم اعدام می‌گیرد. می‌بینی می‌توان آقازاده بود و به جای تاج و تاراج، سر سبز داشت، به جای گرفتنِ بودجه‌از ستاد بازسازی عتبات عالیات، سری بالای سرنیزه‌ی یزید داشت. ای قوم به حج رفته، روح امین، روح خدا، دقیقا همین جاست، مویِ سر ز چه رو می‌تراشید که توی سر باید تراشید.
#مصطفی_تاج‌زاده #محسن_روح‌الامینی #روح_الله_زم #هجده_تیر
 

دردهای برهنه

نترس، این‌ جا بیش از دلسرد شدن آدم‌ها نگرانِ سرد شدنِ چایی آدم‌ها هستند. منتظِر قدوم گل نرگس و اسلام ناب محمدی هستند، حال آن که نرگس محمدی را لِه می‌کنند. بعد از آن همه بگو مرگ بر شاه، قرار هست شاه، پناهشان بدهد، شاه چراغ، دینشان را نجات بدهد. دیگر هیچ طفل سیزده ساله‌ای رهبرشان نیست، تمامِ رهبران سیزده ساله را دستگیر کرده‌اند. از زندگی داخل لوله‌های فاضلاب حومه‌ی اصفهان تا پناهندگانی که سوئد به پای اردوغان می‌ریزد، کلونِ در زندگی را انداخته‌اند. آرش کمانگیر، مَشک عباس را نشانه می‌رود، خدای سال شصت، انگشت شصت نشان می‌دهد. خبر آمده در کنکور سراسری تقلب شده است، از تقلب سراسری در انتخابات چه خبر؟ می‌گویند انسان، موجود پیچیده‌ای هست، آقای نیچه! منظورشان پوچی پیچیده بر هیچه؟ آن قدر آرمان را برایمان، به کشتن دادن انسان‌ها، تعریف کرده‌اند که انسان‌ها از ترسِ آن ابر واژه، آرمانِ انسان بودن را نیز، پشتِ گوش انداخته‌اند. نگاه کن تا انسانی می‌بینند زیر لب برایش دست می‌زنند اما حاضر نیستند به هیچ آرمانی دست بزنند، چه رسد به لب گرفتن از آن آرمان.
زندگی مردم، به زیر تانکِ خط فقر، به تار مویی بند هست، ایضا زندگی کاسبان و پاسبان دین، به تار موی یک زن. اگر چه انفجار نور، چراغ قوه داده است دست بازجوها اما در تابستان، در زمستان، در خوزستان، در مرز، در مرکز، چشم، چشم را نمی‌بیند، هوای شهرهای ایران، برای هزارمین بار با غبار، چشم و هم‌چشمی می‌کنند. گویند کار شاه، شاهنامه، شاهکارِ شاهنشاهِ با عمامه، به آخر رسیده است و همه چشم به انتظارِ آخرش خوش هست، نشسته‌اند. آی اسفندیارِ چشم بسته، سرت را زیر آبِ مجانیِ دارالمجانین کرده‌اند. آبی که قطع هست و گِل نمی‌شود، سهراب‌، خلع سلاح می‌شود. وزارت بهداشت با بودجه‌ی نوش دارو، اسید خریده است، نماز باران اسیدی، ترتیب دیده است. محیط زیست ما را مساحتی نیست. با این حجمِ انبوه اندوه، عده‌ای یادشان رفته است تا خرخره به رکوع سلطان فرو رفته‌اند، هنوز نگرانند که نکند جوراب‌هایشان تا به تا باشد. راستی نباید شکرگزار چشم پاکیِ ستاد امر به معروف باشیم؟ حواسشان به سر مردم هست نه پای مردم. موی برهنه اشعه دارد و پای برهنه، خاطره‌ی مغناطیسِ پیاده‌روی اربعین. زنده باد حجابِ کارکنان. زنده باد پابرهنگان. 
 

لذتِ ذلت

می‌گویند این تصویر نماد عزت ملی و به نوعی تعظیم روسیه در برابر قدرت ایران هست. اما دستان وزیر امور خارجه‌ی روسیه به مانند دستان مگسی می‌ماند گردِ شیرینی، شیرینی عقل. وزیر امور خارجه‌ی ایران نیز در این قاب نیست، به دنبال تامین منافع روسیه هست، به دنبالِ کوتاه آمدن، دامن از دست رفتن، دست به دامن شدن، به دنبال تامین دامنِ کوتاهِ سخنگوی وزیر امور خارجه‌ی روسیه.

دستِ برتر

چه کسی می‌گوید ما اهل شادی نیستیم؟ ما اهل دست زدندیم. دستِ دزدان را می‌زنیم. یک لحظه مرور کنید، آن که دزدی می‌کند، یعنی دستش به دهانش نرسیده، پس مشکلِ ذاتی خود اوست نه مایی که دستش را کوتاه می‌کنیم. اصلا آن که سواد ندارد باید انگشت بزند دیگر. و چه کسی بی‌سوادتر از ما که استادمان شش کلاس، سواد داشته است؟ اصلا ما را چه به انگشتان شما و سوراخِ صندوق‌های رای؟ بله را سال پنجاه و هفت گفته‌اید و به عقد ما در آمده‌اید. برای انگشتر سلطان، دست و پا بشکنید نه برای انگشتان یک انسان. تار و مارتان می‌کنیم، سه تارتان را می‌شکنیم، انگشتانتان را می‌بریم اگر ساز مخالف بزنید. امنیت، خط قرمز ماست، امنیتِ راهزنان و برادران قاچاقچی. نباید در صنف ما، دست، زیاد شود. خداوند در قرآن می‌گوید: وَ مَنْ یَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ، سقف، یک ذره هست، دزدی بیشتر از آن، عقوبتی ندارد. اصلا از نامش پیداست بیت المال، یعنی مالِ بیت. ما در این قمار دنیا، با دین، این دست را خوب آورده‌ایم، ما دستِ برتریم، تَبَت یدا، بریده باد دستِ قلم به دستِ سرخورده، زنده باد دست خدا بر سر ما.

عکاس باشیِ قصاب باشی

از نصف جهان، از نقش جهان، از مسجد شیخ لطف‌الله، از لطف شیخِ جنس مخالف، روایت می‌کند که اجازه داده است با آزادی تمام، به رنگ کاشی‌های آبی، روسری، سر کند. تمام آزادی او همین هست و اصلا نمی‌گوید یکی دو متر آن طرف‌تر نمی‌تواند در میدان نقش جهان دوچرخه، سوار شود و یا اگر کاشی که نه، دختر آبی باشد حق ورود به آزادی را ندارد.  می‌گویند مسجد شیخ‌لطف‌الله، مسجد پدر زن شاه، در همسایگی مسجد شاه بوده است‌. می‌بینی چگونه شاه، خانه‌ی خدا را فتح می‌کند و هیچ ابابیلی نازل نمی‌شود؟ آن گاه که شیخ، شاه می‌شود و شاه، شیخ، دیگر چرا شاه و شیخ برای یکدیگر شاخ و شانه بکشند؟ هر دو مرد هستند و از این جهان، نصف، نصف می‌برند. یکی در تونل زمان، پاک می‌شود و یکی در دالان مکان. بیایید عکستان را بگیرید تا گشت ارشاد عکستان نکرده است‌. گیرم که آن دستمال سرخِ بر سر کرده‌، پیرهن خونی کشاورزان اصفهان باشد، به خاطر یک دستمال، قیصریه را آتش نمی‌زنند. الکی گرد و خاک نکنید که نقش جهان را گرد و خاک فرا گرفته است، رو به شرق کنید، نام خیابان، حافظ هست و رو به غرب، سپه، و این یعنی سپاه، حافظ این میدان، مرد میدان، مرد چاله میدان هست. اصلا بیایید در سپه، قدم بزنید، دست مردم، اسکناس و دلار، غم نان، هرگز، فم تریپتان را ورق بزنید. ببینید اتفاقی نیفتاده، دولت قضای حاجت کرده است و حالا، شلوارش، دلار را بالا کشیده. کمی آن طرف‌تر، کنسولگری دولت فخیمه‌ی روس، کاری نکنید به بادتان، به حزب بادتان بدهیم. رو به روی آن چهل‌ستون نصف نیمه، نیمی، مردان ایستاده به احترام پرچم روس، نیمی زنان نقش بر آب، گنجشکک‌های اشی مشی، افتاده در حوض نقاشی. آب آن حوض را هم بکشیم، شما زنان از توهم بودن، زنده بودن، زاینده بودن، زاینده رود بودن در خواهید آمد. بگذارید آقای حکایتی برایتان بگوید که روی مسجد شیخ لطف‌الله زیر گنبد کبود، از ترس، زرد شده است و یا مناره‌های به نشانه‌ی تسلیم بالا رفته‌ی او، قطع شده است. آهای چهارشنبه‌‌های چشم سفید، یک وقت، با یک فم تریپ، تریپِ فامیل شدن با ما، بر ندارید، این‌ها همه‌اش عکس هست، فتوشاپ هست، مثل عکس‌هایی که شما از فتنه‌ها می‌گیرید، برای خارج از کشور، تنها بیگانه، شاد هست. این میدانِ سلام فرمانده‌و جمعه‌های سفید انتظار هست. دیگر پسر بچه‌ها هم بدون اجازه‌ی ما رکاب نمی‌زنند، چه رسد به شما دختر بچه‌ها. دهه‌ی قصه‌های مجید گذشته است دهه‌ی قرآن مجید بر سر نیزه هست. بیایید ببوسید دست ما را، قرآن ما را، اما به قرآن خدا، به عکس‌های داخل خانه‌ی خدا، دست نزنید. می‌گویند هر که بامش بیشتر، برفش بیشتر. شمایی که در نصف جهان، برف ندارید، بام هم ندارید. لب بوم ما ننشینید، گوله می‌شید، گلوله می‌شید، کی می‌کُشه؟ قصاب باشی، کی می‌خوره؟ حکیم باشی، حاکم باشی. آقا، حرکت کن عکس نگیر، این جا حریم کنسولگری روس هست، فقط عکاس‌باشی اجازه دارد.
#فم_تریپ #هدی_رستمی
 

سه‌گانه‌ای بیگانه

عده‌ای فرو کرده‌اند در گُل، عده‌ای فرو رفته‌اند در گِل و عده‌ای فرومایه‌، دست بسته، ایستاده‌اند تا ارباب، سر کیسه‌ها، شل کند.‌ کارگران زیر آوارند و پیامبری که قرار بود بر دست کارگر بوسه بزند، زیر خروارها حدیث. علی الحساب، بوسه بزنید بر تیرهای اولاد پیغمبر که در جبر جغرافیایی، با بوی مرگ، کارگر افتاده‌اند و یا اسپر‌م‌‌های اعلیحضرت که در بزنگاه تاریخی، با بوی زندگی کارگر افتاده‌اند. و یا شیخ و شاه را دشنام دهید و چیزی میان مرگ و زندگی، بر سر سفره‌‌ی اردوگاه‌ِ کار اجباری استالین بنشینید. این مثلث زر، زور و تزویر را چه به آبادان؟ تاج، چکش و عمامه، همه بوی سرکوب می‌دهند. شیر و خورشید، داس مَه نو و امامی در قهوه‌ی ماه افتاده، همه فالگیرهایی هستند که حق کارگر را کف دستش نمی‌بینند. از قصر رعیت که زندان قصر بود تا بهشت رعیت که بهشت زهرا بود تا رفیقانی که رعیت را دشمن می‌دانستند، استقلال، آزادی، برابری، برچسب‌هایی بودند بر دهان رعیت تا در این چراگاه، چون و چرا نکند. تنها آبادی، احمد آبادی‌ست با مصدق افسرده در حصر، مصدقی که زندگی را تمام کرده است، زندگی‌ای که مصدق را تمام کرده است. تکیه داده بر عصایی که از کمر افتاده، عصایی که هنر کرده، چوبه‌ی دار نشده، در زمین فرو رفته، به فکر فرو رفته‌که اگر با شاه آزادی اجتماع نبود، با شیخ، آزادی اجتماعی هم نیست. اصلا چه طور می‌شود که یک شاهزاده، به صرف یک عمامه، مخالف شاه می‌شود؟ چگونه مسیح و آن همه فمینیست، مومن به پسر خدا می‌شوند؟‌در بوق و کرنا می‌کنند مظفرالدین شاهی دیر به دنیا آمده است که می‌خواهد فرمان مشروطیت امضا کند. تو گویی آخر خرداد در ایران انتخابات ریاست‌جمهوری‌ست،  برای رای به او، امضا، جمع می‌کنند. دخیل بسته‌اند به امامزاده، به شاهزاده، که این بار از راه دور، بدون سیم، از سیم خاردارها، عبور می‌کنند. راستی آن گاه که شیخ و شاه در تدارک کودتا بودند چرا مصدق، سلام فرمانده‌ی افسران مخفی حزب توده را پاسخ نگفت؟ شاید چون نمی‌خواست سفارت‌خانه‌ی شوروی، سقاخانه‌ی کابینه‌اش شود، بدون اجازه‌ی سفیر، آب نخورد. اگر در این سرزمین، تمام تلاش‌های ما برای آزادی مَثَل یک دایره می‌ماند که دوباره به نقطه‌ی صفر می‌رسیم، کاش لااقل مِثل مصدق، دایره‌ای باشیم محیط بر آن مثلث نه محاط در آن، نه محتاط و ترسو از این که مبادا بیرون مثلث بیفتیم و کسی ما را بازی ندهد. و چه خوب که کسی ما را بازی ندهد. 

پناهِ یک دختر بی‌پناه

تویی که رنج را کشیده‌ای با خود و بیخود، بدون دلیل، بدون گناه، با آه فراوان، با فریاد از حنجره‌ی سکوت، چه قدر نجیب، صدای مردم جهان آرا را به جهان می‌رسانی. چه امیری بر نفس، چه ابراهیمی که آتش کینه را گلستان می‌کند و این بار از راه دور به جای تن، وطن را از چشم بد، دور، آرزو می‌کند. تویی که دنیا بر سرت آوار شده است، چه قدر خوب معنی آوار و سرکوب را می‌فهمی و چه قدر خوب‌تر که به وقت شادی پس از گل، کنار غم مردمی بودی که گل‌هایشان، همه خورده و دسته‌گل‌هایشان، همه گلوله خورده بود. آیه‌ی چهل و یک سوره‌ی عنکبوت می‌گوید : مَثَل کسانی که خدا را فراموش کرده و غیر خدا را به سرپرستی برگرفتند، حکایت خانه‌ای است که عنکبوت بنیاد کند و اگر بدانند سست‌ترین بنا، خانه عنکبوت است. راستی که تو در این عصرِ نظام نامقدس، عنکبوت مقدس، ویرانی خانه‌های ایران، گفتمانِ ای شاه پناهم بده، پناهندگان به رضا شاه و سلام فرمانده، وقتی خدا سلطان شده بود و سلطان، خدا، وقتی خدا تار می‌دید و زبان‌ها را بسته بود، وقتی خانه‌ی خدا تار عنکبوت بسته بود، وقتی تمام چشم‌ها دوباره به سوی تو بود، چه پناهگاهی، چه کعبه‌ای ساخته‌ای برای ایران آباد و آبادان ایران، سربلند بمانی مثل دوماوند از پس آن همه سرکوب.
#زر_امیرابراهیمی #آبادان
 

روزِ برادر

چهل سال پس از آزادی خرمشهر، آبادان، سقوط آزاد می‌کند. آری ممد نبودی ببینی شهر آوار گشته، خون یارانت، هدر گشته است. 
خاک ندادیم که گرد و خاک بگیریم؟ آبادان ندادیم که آب و نان، همه چیزمان را بگیرید؟
از سینما رکس آبادان و خشت اولی که معمار انقلاب با عشوه، کج نهاد تا متروپل آبادان و دیواری که تا ثریا با رشوه، کج رفته است، نسلی را سوخته می‌بینی که با خاک گور خاموشش کرده‌اند. خبری از ماشین آتش‌نشانی نیست، تا چشم کار می‌کند، ماشین آتش به اختیارها، چشم‌چرانی می‌کند. فرمانده جهان‌آرا نیست که حصر آبادان را بشکند، خرمشهر را آزاد کند، نوار سلام فرمانده در نقش جهان، در ورزشگاه آزادی هست که می‌‌خواهد رکورد بشکند. چرا شلوغش می‌کنید؟ اگر آبادان روی نفت خوابیده، و علما با چشم غیر مسلح آن عمل شنیع را دیده و شهادت داده‌اند، دیگر جای هیچ شک و شبهه‌ای باقی نمی‌ماند برای سنگسار و کندن چنین گودالی در دل شهر. گیرم که آن همه شهید برای ایران داده است، هر شهادتی که شهادت علما نمی‌شود. 
اصلا شهرداری می‌خواهد با خراب کردن ساختمان، جان مردم را نجات دهد، هم‌چنان که با خراب کردن زندگی مادران و پدرانمان و به دار آویختن مجاهدین در اواخر تابستان: حسن جهان آرا، هم‌چنان که با شلیک موشک به هواپیمای اوکراین، به هواپیمای ارتش: محمد جهان آرا. می‌بینی در اسلامی که قرار بود همه با هم برادر باشند، سهم برادران جهان‌آرا و باکری، زیر خاک می‌شود و سهم برادران سپاه و شمخانی زیر خاکی.
مردم آبادان در روز برادر فریاد می‌زنند: می‌کشم می‌کشم آن که برادرم کشت. دارند با دست‌های خالی، خالی می‌بندند، حال آن که عمامه‌های توخالی، با تفنگ سر پر، توی خال می‌زنند. چه حدیث درستی، بالای منبر، به فارسی خوانده‌اند: الجار ثم الدار. نخست جار می‌زنند و سپس دار می‌زنند. و ملتی که از این دین یزید، تنها خیر شنیده است، خیری ندیده است، راستی که شنیدن، کی بود مانند دیدن؟ 
در تهران، در آزادی، بوی اسارت می‌آید، در آبادان، در اسارت، بوی آزادی. یک نفر آن سوی مرز، لب می‌گیرد و یک نفر، لب مرز، جان می‌گیرد. با این همه تضاد، خوب نگاه کن دارند سلام می‌دهند، به آخر نمازشان رسیده‌اند، تمام می‌شود خم و راست شدن در برابر بت‌بزرگِ به جا مانده از هزار و نهصد و هشتاد و چهارِ جورج اورول، کوچک می‌شود برادر بزرگ. بدون روز، بدون روزی.